Het moet anders en het gaat anders. SAMEN!
Daarom heeft de coalitie waar GroenLinks deel van uitmaakt er dit jaar voor gekozen ook de Algemene Beschouwingen samen te doen. Namens de fracties van GroenLinks, PvdA, D66, VVD en Lokaal Belang heeft de fractievoorzitter van de PvdA ons aller Algemene Beschouwingen uitgesproken. We doen het dus echt SAMEN!
Beste voorzitter, collega’s, en geïnteresseerden,
De wereld om ons heen
Vandaag deel ik de algemene beschouwingen met u namens de coalitiepartijen; Lokaal Belang, VVD, D66, Groen Links en Partij van de Arbeid. We doen het samen!
We bespreken de meerjarenbegroting en voeren debatten tegen de achtergrond van een onzekere en onvoorspelbare wereld.
Op dit moment vliegt de ene na de andere crisis je om de oren. De klimaatcrisis, de personeelscrisis, de energiecrisis, de vluchtelingencrisis, de Oekraïnecrisis, de stikstofcrisis, de woningcrisis en de coronacrisis. Hoe kan het dat er in zo veel verschillende sectoren zo veel aan de hand is? En: wat doet al dat crisisnieuws met de stemming in het land en in Zevenaar. Veel jongeren zien de toekomst somber in. Mensen raken het vertrouwen in het oplossend vermogen van de overheid kwijt. Als steeds weer blijkt dat de overheid te laat is, dat ze 'het niet aan zagen komen', dan gelooft de inwoner er niet meer in. En hoe langer dat duurt, hoe groter de gevolgen. Op een gegeven moment luistert niemand meer.
Het lijkt wel of we de luxe of wil niet meer hebben om solidair te zijn. De ellende van de ene groep wordt afgezet tegen de ellende van de andere groep.
Armoede begint door alle lagen van de bevolking heen te sijpelen en wordt steeds zichtbaarder. De coronacrisis heeft al veel zichtbaar gemaakt evenals de tariefstijgingen van zoveel eerste levensbehoeften. De prijsindexatie is in jaren niet zo hoog geweest. De wereld is anders dan toen onze verkiezingsprogramma’s en het coalitieakoord werd geschreven, ja zelfs op het moment van het opstellen van deze begroting. Alles hangt met elkaar samen. Bedenk maar eens, in hoeverre kan een bakker zijn energiekosten doorrekenen in de prijs van het brood. Kunnen we dan nog brood kopen? Er zijn grote groepen die niet gecompenseerd worden voor hun energierekening of niet onder het energieplafond kunnen blijven omdat ze wonen in een slecht geïsoleerd huis. Wat ons de komende maanden en jaren nog te wachten staat, niemand die het weet.
En tegen het licht van deze wereld om ons heen, bespreken wij vandaag de meerjarenbegroting. Onze plannen voor de toekomst van Zevenaar.
Coalitieakkoord-collegeprogramma-begroting
Het moet anders, het gaat anders, samen. De titel van het coalitieakkoord, de start van deze coalitie, een coalitie die het anders wil doen. Anders is ook gezamenlijk algemene beschouwingen presenteren vanmiddag namens de coalitie. Anders en ook wel spannend. Tegelijkertijd willen we het samen doen, niet als een blok dat niet voor inhoudelijke argumenten vatbaar is, maar als een gezamenlijke boodschap die we delen. Door de krachten te bundelen kunnen we veel voor elkaar krijgen. De fracties van de coalitie zijn ontzettend trots op de wijze waarop doelen uit het coalitieakkoord vertaald zijn in het collegeprogramma en de voorliggende begroting. De Raadsagenda is een aanvullend instrument en een mogelijke opmaat naar een raadsakkoord. Geen coalitie en oppositie meer dát zou pas anders zijn. De raadsagenda kan ons als raad helpen urgente onderwerpen breed en open te bespreken en richting te bepalen.
Met deze begroting zetten we ons in op heldere dienstverlening en gebruiken begrijpelijke taal in communicatie. We verstevigen onze basistaken, zoals handhaving en vergunningen. We investeren in achterstallig onderhoud en maken voorzieningen toekomstbestendig. We schaffen de hondenbelasting af, evenals andere belastingen die wij zien als oneerlijk of niet te handhaven.
Preventie als terugkerend thema is zichtbaar aanwezig op allerlei verschillende beleidsterreinen. Voor de aanpak van de buitenruimte planten we extra bomen. We houden rekening met biodiversiteit en klimaatadaptatie, plekken om te ontmoeten en te spelen en te bewegen, duurzaamheid en veiligheid. Het parkeerbeleid gaan we met elkaar evalueren. Wij schenken ruim aandacht aan mobiliteit. We stimuleren het ondernemersklimaat op verschillende manieren.
Bezuinigingen uit het verleden worden teruggedraaid zoals Uniek Sporten, culturele festivals, Doe Duiten, Muziekstad, mantelzorgwaardering, sociaal raadsliedenwerk, Caleidoz.
We versterken de samenwerking met het Armoedeplatform en gebruiken zoveel als mogelijk dezelfde inkomensgrenzen bij regelingen. We gaan de manier van werken binnen het sociaal domein stabiliseren en herijken zodat we geld uitgeven aan zorg en niet aan administratieve lasten. We optimaliseren het AED netwerk in onze gemeente. We zetten in op duurzame energie, onder andere door middel van voldoende laadpalen. We stippelen samen met inwoners en betrokkenen de koers uit hoe we, als gemeente, uiterlijk in 2050 energie neutraal kunnen zijn. Meer tempo en meer woningen, huur en koop, waarbij ruimte is voor woon- en bouw-initiatieven van inwoners en ontwikkelaars. Ook kijken we kritisch naar de huidige regels en lossen belemmeringen en knelpunten op. We streven ernaar dat 30% van alle bouwplannen sociale huur is en gaan experimenteren met een doorstroommakelaar.
En dan benoem ik echt niet alles. Een begroting vol met goede plannen, gedegen doorgerekend en ambitieus!
Collega’s
Het samen slaat ook op ons, de gemeenteraad, commissieleden, organisatie collegeleden. Ik noem jullie collega’s, want dat is wat we zijn. We werken met hetzelfde doel voor de gemeente Zevenaar, en daarin zijn verschillende teams samen te stellen, teams als raad en college, oppositie, coalitie, links en rechts, voor en tegen voorstellen, we werken als collega’s met elkaar. Uitgaan van goede intenties en scherp zijn op de inhoud en niet op de man, of op de vrouw, dat is normaal bij collega’s.
In tijden van crisis leer je elkaar kennen. Dat geldt op een bepaalde manier ook voor ons. Als wij hier in de raadszaal elkaar persoonlijk de maat nemen lossen we de uitdagingen in Zevenaar niet op. Het begint bij respect naar elkaar tonen, loslaten van irritaties, gewoon doen, elke dag weer. Juist in deze tijd is het cruciaal om te kijken naar wat ons bindt en wat we delen in plaats van de tegenstelling opzoeken. Nieuwsgierigheid helpt hierbij. In elkaars schoenen staan, je afvragen: Hoe is het om jou te zijn? Dat geldt richting onze inwoners en belanghebbenden in deze gemeente, maar zeker ook naar elkaar, als collega’s.
Begroting & toekomst
Financieel hebben we zeker de wind mee, dat zie je ook terug in deze begroting. Ook wetende dat de septembercirculaire nog niet verwerkt is in deze cijfers. We bouwen voort op wat vorige colleges hebben gedaan. Sommige zaken zetten we voort, andere zaken passen we aan, en we maken nieuwe plannen.
Tegelijkertijd moeten we ook constateren dat de wereld ontzettend snel veranderd. We leven in een tijd van grote onzekerheid waarbij het bijna onmogelijk is om een meerjarenperspectief neer te leggen dat antwoord geeft op de problematiek van morgen en overmorgen. Deze begroting is een hele goede start, tegelijkertijd zeker niet voldoende voor wat wij als gemeente moeten doen, dat is al gebleken door het instellen van het Energie steunfonds dat we in november in de raad bespreken.
Welke patronen moeten we doorbreken? Wat is onze rol als lokale overheid, waar moeten we extra op inzetten? Voor nu, de korte termijn en de langere termijn. Dat betekent ook dat de coalitiepartijen het zeer reëel vinden dat naast de begroting er voorstellen komen vanuit college en raad. Waarbij we het advies van de auditcommissie in onze oren knopen. Ja, we hebben nu geld, maar we hebben ook de verantwoordelijkheid om daar zorgvuldig mee om te gaan en slimme en verstandige dingen mee te doen. De coalitie doet vandaag al een aantal aanvullende voorstellen op het gebied van OZB, ledverlichting, zwerfafval, incontinentiemateriaal, luchtkwaliteit en AED’s. Deze worden toegelicht door de fracties zelf.
Een belangrijk aandachtspunt dat wij zien is de uitvoering van de plannen in de begroting. De problematiek op de arbeidsmarkt raakt ook onze gemeente. We kunnen net zo veel plannen uitvoeren als dat we mensen hebben, en die zijn ontzettend schaars, dat is de realiteit. In de begroting zijn gelukkig plannen opgenomen ter bevordering van aantrekkelijk werkgeverschap en werven van nieuwe medewerkers.
Afrondend
Voorzitter, afrondend wil ik benadrukken hoe actueel de inleiding van ons coalitieakkoord is. En ik herhaal de quote die we geleend hebben om onze intenties uit te spreken.
'Politiek is niet alleen de kunst van wat mogelijk is, er zijn tijden dat het een kunst wordt om mogelijk te maken wat nodig is.'
En dat geldt zeker in deze tijd, waarbij het collegeprogramma en de begroting een goede start zijn, en het begin van wat nodig is voor onze gemeente. De coalitie heeft er vertrouwen in dat we samen de juiste keuzes maken voor de toekomst van Zevenaar.